Sunday, August 10, 2008

موثریت تدریسی

مطلب کنونی را که میخواهم در وبلاگ خدمت دوستان ارائه نمایم هرچند از ارتباط خیلی ها وسیع با رشته ژورنالیزم آراسته نیست ولی به عنوان دانشجویان باید با پی بردن به موثریت تدریسی بتوانیم در یک گفتمان سازنده برای ایجاد محیط مناسب آموزشی سهم بگیریم. از ابراز نظر تان در مورد قبل از نشر آن جهان سپاس.
ارزیابی دقیق حالت انکشافی شاگردان میتواند پلانگذاری درسی شما را هدایت و تدریس تانرا راهنمایی کند.
لطفاً به خاطر داشته باشید که سن تقویمی و حالت انکشافی همواره باهم مرتبط نمی باشد. در طول حیات انسان ها بطور مسلسل مراحل انکشافی را طی میکنند ولی اکثر این مردم در میان مراحل یاد شده تا حدی از تسلسل خارج و پائین و بالا میروند، غالباً این رویداد در واکنش به عوامل فشار های بیرونی بوقوع می پیوندد. این عوامل فشار باعث میگردد تا یک فرد موقتاً به مرحله قبلی برگردد. بعضی اوقات امکان دارد یک شخص نتواند وظایفی را انجام دهد که نظر به سن تقویمی آن از وی توقع میرود. بنابراین شما باید با شاگردان تان به اساس مراحل فعلی انکشافی ایشان برخورد نماید بلکه به اساس مراحل که بخاطر سن تقویمی شان از آنها انتظار دارید. شاید ما از محصلین پوهنتون توقع داشته باشیم تا مانند اشخاص بزرگ سال جوان (بالغ) رفتار نمایند ولی باوجود این هم برخی محصلین بیشتر مانند نوجوانان رفتار و رویه می کنند.
در بعضی مواقع و شاید در اکثر موارد وقت برای نشتن و ترتیب یک پلان درسی رسمی نداشته باشید. در سایر اوقات امکان دارد مواجه به یک "لحظه تدریسی" ای گردید که شاگردان آماده فراگیری باشند و پرسش های نیشدار و کنایه آمیزی را مطرح کنند. ظاهراً شاید این چنین مواقع برایتان بدون کدام تغیر در اوقات خیلی نا مناسب اتقاق بی افتند. در چنین اوقات است که معمای حل ناشدنی مواجه میگردید: و باید تصمیم بگیرید که تدریس کنید یا خیر. دانستن مبادی و اصول اساسی آموزش کمک مینماید تا از اینچنین لحظات به بهترین وجه به نفع تان استفاده نماید. در اینجا برخی از مبادی ثابت شدۀ رشد و ارتقای تدریس و آموزش را مورد مطالعه قرار میدهیم.
زمان را بدست آورید/ موقع را از دست ندهید:
تدریس بیشتر زمانی موثر است که درپاسخ به نیازمندی سریع یک دانشجو ارائه گردد. بنابراین باوجود اینکه شما درکار دیگری مصروف هستید باید تمام تلاشهای خود را بخرچ بدهید تا سوالات شاگردی را پاسخ گوید که در صدد درس خواندن و آموختن است، زیرا شاگرد آماده آموزش میباشد. ضرورت فوری معلومات را رفع سازخته و بعداً آگاهی تدریسی خویش را بیشتر تقویت نماید.

شاگردان را در پلانگذاری سهیم سازید:
تنها ارائه معلومات برای شاگرد آموزش را تامین نمیکند. برای اینکه آموزش عملاً صورت گیرد، باید شاگرانرا درتشخیص ضروریات و نتایج آموزشی شان دخیل سازید و شاگرد را کمک نماید تا به اهداف قابل دسترس خود دست یابد. چونکه تدریس یک پروسه دوامدار میباشد از اینرو میتوانید شاگرد را بیشتر از طریق انتخاب ستراتیژی های تدریسی و مواد درسی ایکه زیاد تر به سهم گیری شاگرد نیاز دارد، سهیم سازید، مانند: اجرای نقش عملی و انعکاس آن به سایرین توسط شاگردان. صرفنظر از اینکه کدام ستراتیژی تدریسی را انتخاب میکنید، دادن فرصت برای شاگردن تا مفکوره ها ونظریا ت خودشانرا امتحان نماید، خطر (ریسک بگیرند) متقبل شدن و مبتکر بودن روند آموزش و فراگیری علم و دانش مورد نظر شانرا توسعه میخشد.

با موضوعاتی تدریس را آغاز نماید که شاگردان میدانند:
شما درخواهید یافت که فراگیری درس زمانی سریع ترصورت میگیرد که بر مبنای آن موضوعاتی استوار باشد که شاگردان از قبل آگاهی دارند. تدریس با مقایسه نمودن موضوعات یا پروسه اسبق تدریسی آغاز میگردد ولی معلومات جدید را شاگردان نسبت به معلومات و درس قبلی به سرعت یاد می گیرند.



از دروس ساده آغاز وبه جانب موضاعت پچیده و مغلق حرکت کنید:
شاگرد فراگیری درس را زیادتر وقتی پرارزش میابد که برای وی فرصت میسر شود تا نخست نظریه های خیلی ساده را خوب یاد بگیرد و بعداً آن نظریه و مفکوره ها را با امثال بیشتر مغلق آن بکار ببرد. اگرچه این نکته را هم به یاد داشته باشید که بعضی موضوعاتی که برای یک شاگرد آسان است شاید عین موضوع برای یک شاگرد دیگر سهل و آسان نباشد. روی همین محلوظ یک ارزیابی بادقت این تفاوت ها را مدنظر گرفته و در طرح نقطه آغاز پلان درسی تان شمار معاونت میکند.

شیوه های تدریسی مورد نظر شاگردان را شامل تدریس خود سازید:
اینکه یک شاگرد چقدر به سرعت و بخوبی درس را فرا می گیرد فقط به فراست و آموزش قبلی وی تعلق ندارد بلکه متعلق به آن سبک آموزشی مورد نظر و مخصوص همان شاگرد میباشد. آنعده شاگردانی که با استفاده از عوامل بصری می آموزند میتوانند از طریق دیدن و مطالعه به بهترین وجه آنچه را که شما آموزگاران معظم سعی دارید تدریس کنید، را فراگیرند. انواع شاگردان، شاگردانی که از طریق شنیدن یاد می گیرند و شاگردانی حرکی روانی که از طریق انجام دادن کاری می آموزند.

میتوانید فرصت های تدریسی موفقانۀ تانرا بهبود بخشید ولی درصورتیکه شیوۀ آموزشی مورد نظر شاگردان را مورد ارزیابی قرار دهید و سپس فعالیت های تدریسی خود را طرح و وسایل مناسب را برای تدریس آن سبک مورد نظر استفاده نماید. برای ارزیابی، ملاحظه شیوه آموزشی یک شاگرد فقط یک دفترچه یاداشت شیوه های آموزشی را تریب نماید، یا به ساده گی از خود شاگردان درارتباط به بهترین شیوه های آموزشی مورد نظر شان طالب معلومات شوید.

همچنان به منظور امتحان و ارزیابی شیوه های آموزشی شاگردان میتوانید از مواد چاپی، تصاویر، کست های ویدوی و وسایل واقعی استفاده نماید. هرگز نزد خود فرض نکنید که شاگرد تان بخوبی خوانده میتواند یا بکلی خواندان را یاد دارد.

اهداف را به اساس بخش های آموزشی دسته بندی نماید:
شما معرفتی که راجع به شیوه های آموزشی مورد نظر شاگردان دارید را میتوانید همراه با دانش که شاگردان در مورد بخش آموزشی خود دارند را ملحق سازید. دسته بندی موضوعات مورد مطالعه شاگردان دربخش های مناسب آموزش کمک مینماید تا روش های را که از شاگردان توقع دارید را ارزیابی و تشخیص گردد.
سلوک و رفتار آموزشی شامل سه بخش میگردد: معرفتی، عملی فکری و محرک میباشد. بخش معرفتی آموزش با توانای های فکری سروکار دارد. بخش عملی فکری شامل مهارت های فزیکی یا نیروی حرکت دهنده میباشد. بخش محرک در برگیرندۀ اظهار احساس راجع به گرایش ها، منافع و ارزشهای میباشد. اکثریت بخش های آموزشی شامل هرسه عرصه های یاد شده میباشد.

مواد درسی پر معنی تهیه نماید
:
یک راه دیگر تسهیل آموزش عبارت از ارتباط دادن مواد درسی با شیوه زندگی شاگردان و شناخت نازگاری های موجود آن میباشد. به هر اندازه که مواد درسی برای یک شاگرد پرمعنی باشد به همان اندازه به چابکی و به آسانی آنرا می آموزد.

کاربرد فوری دانش را بپذیرید:
دادن فرصت برای شاگردان تا دانش و مهارتهای جدید خود را بکار گیرند، آموزش خود را تقویت واعتماد خود را تحکیم بخشند. این استفاده فوری حالت آموزش را انتقال میدهد به یک "جهان واقعی" و زمینۀ حل مشکل، ابراز نظریات و معاونت احساسی را در زمینه تامین میکند.

برای استراحت های دوره ای پلان طرح کنید:
شاید از تمام شاگردان توقع داشته باشید تا دروس خود را الی فراگیری کلیه موضوعات موجود درپلان درسی ادامه دهند ولی درهمین حال لطفاً به خاطر داشته باشید که استراحت های دوره ای معمولاً در روند آموزش رخ میدهد و اینوع استراحت زمینه آموزش موثر را برای دانشجویان فراهم میسازد. بخصوص زمانیکه دروس و راهنمایی های تدریسی شما خیلی مغلق یا طولانی باشد که در چنین وضعفیت ممکن شاگردان خود شان را تحت فشار احساس کرده و در مقابل تدریس از خود بی توجه ای نشان دهند. بنابراین خود را مطمئن سازید تا اینوع خستگی های دماغی شاگردان را تشخیص کنید و برای آنها اجازه استراحت دهید. (قابل تذکر است که شما هم میتوانید از این مواقع برای بازنگری پلان درسی و درصورت لزوم تعدیلات درآن استفاده نماید.)

به شاگردان تان بگوید ایشان چه گونه رشد و انکشاف میکنند:
آموزش زمانی آسان ترمیگردد که شاگردان آگاهی از رشد و پیشرفت درسی شان داشته باشند.
ابراز نظر مثبت آموزگاران معظم موجب تشویق و دلگرمی شاگردان میگردد زیرا آنها فکر می کنند هدف شان ظاهراً تحقق پذیر است. همچنان از شاگردان بپرسید راجع به فعالیت های آموزشی شان چه احساس میکنند. احتمال دارد شاگردان خواستار اشتراک در روند ارزیابی پیشرفت های خود شان درقبال اهداف آموزشی متبوع شان باشند. قابل ذکر است که نظریات و یافته های آنها استادان گرامی را در ابراز نظر پیرامون توسعه آموزشی شاگردان میتواند کمک و راهنمایی نماید. شما در خواهید یافت که واکنش های شاگردان راجع به ارزیابی توسعه آموزشی خودشان به اساس آن نکاتی استوار خواهد بود که "فکر می کنند درست است".

آموزش با توقع تمجید و تحسین:
ستایش نتایج روش آموزش از طریق تحسین و تمجید سبب بهبود شانس های میگردد که بواسطۀ آن شاگردان میتوانند اساس این روش را حفظ یا مکرراً مورد استفاده قراردهند. ستایش موفقیت شاگردان تان در پیوند به اهداف آموزشی متوقعه آنها قرارداشته و در وجود آنها حس پیشرفت و قبول شایستگی های شانرا زنده و برملا میسازد. دوباره اطمینان دادن برایشان درمورد اینکه شاگردان تخنیک ها و مهارت های متوقعه را آموخته اند و میتوانند آنرا حفظ و تصحیح نمایند.

No comments: